Noέμβριος 2014 – Μάρτιος 2015 / Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης
Η PhotoBiennale του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης με θέμα το Λόγο ολοκληρώνεται, με μια μεγάλη ομαδική έκθεση στο χώρο του Μουσείου, που περιλαμβάνει επιλεγμένα έργα από συμμετέχοντες στη PhotoBiennale δημιουργούς και από τη συλλογή του Μουσείου.
- Λίγα λόγια για την έκθεση «Όψεις της PhotoBiennale»
Διαφορετικά και αντικρουόμενα, αλλά εξίσου γοητευτικά είδη λόγου έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει ο επισκέπτης της έκθεσης «Όψεις της PhotoBiennale-Λόγος» που παρουσιάζεται στο ΜΦΘ και θα εμπλουτιστεί κατά τη διάρκειά της με οπτικοακουστικό υλικό και διαδραστικές εφαρμογές.
Μπαίνοντας κανείς στο χώρο της έκθεσης, αντικρίζει επιλεγμένα έργα του Fouad Elkoury (1952-) από τη σειρά Θεσσαλονίκη: ένα πολυεθνικό παρελθόν, που αφηγείται με το δικό του μοναδικό τρόπο ιστορίες από το παρελθόν της πόλης. Σε μια ιδιαίτερη συνομιλία αλλά με κοινό άξονα μπλέκονται ο Dara McGrath (1970-) και ο Brent Meistre (1975-), αφού και οι δύο δίνουν μέσα από τα έργα τους λόγο εκεί όπου κυριαρχεί η απουσία: ο μεν πρώτος καταγράφει στη σειρά Edgelands τους ερημωμένους και ρευστούς χώρους στα εθνικά σύνορα της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης, ενώ ο δεύτερος επιχειρεί να φωτογραφίσει στη σειρά SOJOURN: Τοπίο στη Νότια Αφρική 2007-2012 ένα τοπίο εντελώς κενό – ένα αδιανόητο τοπίο, άδειο από νόημα, από ιστορία, από οποιοδήποτε ίχνος.
Προχωρώντας πιο μέσα, ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με έναν άλλο λόγο, άφατο πολλές φορές και ανώνυμο: από τη μια ο Gilbert Hage (1966-) με τη σειρά Anonymes που αποτίνει φόρο τιμής στην ανωνυμία και ο Γιώργος Πρίνος (1977-) που μας προσκαλεί στη σειρά Black να ερμηνεύσουμε το λόγο του μέσα από τη συνθήκη της σκιάς, κι από την άλλη ο Maleonn (1972-), που μέσα από το Λευκό στο Λευκό επιχειρεί μια μεταφορά για τις αναμνήσεις που ξεθωριάζουν, όπως οι φωτογραφίες που ασπρίζουν όταν η εικόνα σβήνει. Την ενότητα συμπληρώνουν έργα του Κωνσταντίνου Ιγνατιάδη (1958-) και του Eric Bance (1948-), όπου κυριαρχεί το στοιχείο της αυτοαναφοράς.
Στην αριστερή πλευρά του εκθεσιακού χώρου τα όρια μεταξύ φανταστικού και «πραγματικού» συγχέονται, η έννοια της ταυτότητας φαίνεται να απασχολεί τους δημιουργούς, ο λόγος όμως δεν παύει να είναι εμφανής και καθηλωτικός: στη σειρά Εικονίσματα ο Gabriele di Stefano (1981-) «θολώνει» εσκεμμένα τα πρόσωπα πολιτικών ηγετών χωρίς όμως αυτά να μετατρέπονται σε μη αναγνωρίσιμα, ενώ ο Κώστας Κυρίτσης (1962-) στις Αυτοπροσωπογραφίες του μας καλεί σε ένα ταξίδι αναζήτησης της δικής του ταυτότητας. Μαζί τους, ο Daniel Blaufuks (1963-) καταπιάνεται και πάλι με τη διαδικασία της μνήμης, κάτι που γίνεται εμφανές ακόμα και με ένα έργο του από τη σειρά Album, ενώ ένα εμβληματικό πορτραίτο της Ji Hyun Kwon (1981-) από τη σειρά The Guilty θέτει με καθοριστικό τρόπο ανάλογα ερωτήματα για την ταυτότητα και τη μνήμη.
Στη δεξιά πλευρά του εκθεσιακού χώρου, οι δημιουργοί συνεχίζουν το διάλογο μεταξύ προσωπικού και συλλογικού λόγου, ατομικής και ιστορικής μνήμης: η Zeren Göktan (1975-) φωτογραφίζει στη σειρά Black Swan Event τυχαία γεγονότα στην Ίμβρο, ο Παναγιώτης Λάμπρου (1975-) αναφέρεται με προσωπικό τόνο στη γιαγιά του στη σειρά Αριστούλα. Στην ίδια ενότητα, η Vesselina Nikolaeva (1976-) ξεδιπλώνει στη σειρά Yesterday when I was little μια ιστορία αγάπης, προσπαθώντας να αφηγηθεί στην κόρη της το ημερολόγιο από την αρχή της ζωής της. Κοντά τους, σε έναν πιο κλειστό χώρο, η Αθηνά Καζολέα (1958-) μας μεταφέρει Θραύσματα παρουσίας στα Χάνια της Κωνσταντινούπολης, παίζοντας ταυτόχρονα μεταξύ παρόντος και παρελθόντος, ιστορικών σχολίων και προσωπικών μαρτυριών.
Σε ένα ευδιάκριτο σημείο, ο θεατής θα συναντήσει μια τριλογία έργων της Αννέτας Καπόν (1950-). Εδώ η δημιουργός πλάθει εκφάνσεις του Λόγου κατανέμοντας και ζυγιάζοντας το «ειδικό βάρος» τόσο της εικαστικής, όσο και της ρηματικής περιοχής, όπως αναφέρεται στο επεξηγηματικό κείμενο. Στα έργα του Άντρου Ευσταθίου (1974-), από τη σειρά Nicosia International Airport, ο επισκέπτης θα βιώσει τη μετεξέλιξη του αεροδρομίου Λευκωσίας από κτίριο σύμβολο σε κάτι πολύ πιο ανθρώπινο και προσωπικό.
Στο τέλος της έκθεσης, τα έργα των δημιουργών συνδυάζουν το λόγο με την εικόνα και τον ήχο: Ο Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος (1978-) συμμετέχει με την εγκατάσταση Please Participate Me. Εδώ τα φωτογραφικά του έργα παρουσιάζονται με έναν ιδιαίτερο τρόπο, ενώ εμπλουτίζονται με μία video προβολή από 10.000 still images, η οποία μεταφέρει και λεκτικές δηλώσεις σε μορφή υποτιτλισμού (scrolling subtitles). Ο Νίκος Μάρκου (1959-) στο βίντεο Αφηγήσεις της Ζωής παρουσιάζει καθημερινούς ανθρώπους να αφηγούνται αποδραματοποιημένα ίχνη ζωής, ενώ δύο εκτυπωμένες φωτογραφίες του, πορτραίτα των ανθρώπων που παρουσιάζονται στο βίντεο, μας κοιτάζουν κατάματα θέτοντας ερωτήματα για την ανθρώπινη ύπαρξη.